Een hardhouten bankje, een oude versleten houten emmer, stro op de smerige vloer, grauwe muren, het is er donker, koud en benauwd. Slechts de raampjes van het hoge kleine venster laten wat lichtstralen binnen. Daar zit ze dan, zich vertwijfeld afvragend hoe ze hier terecht is gekomen. Ze heeft immers niets misdaan. Haar enige doel is altijd geweest om mensen te helpen, om lijden te verlichten, te genezen. Dat doet ze al heel haar leven. Door de generaties heen is die wijsheid aan haar doorgegeven. Ze weet wat buikkrampen verlicht, ze weet wat helpt bij koorts, ze weet hoe ze een bevalling kan verlichten en nog zo ontzettend veel meer. Ze heeft al zo ontzettend veel mensen mogen helpen en is daar intens dankbaar voor. De mensen in het dorp droegen haar op handen. Hoe kon het dan in hemelsnaam zo mis gaan?
Hoe is het in hemelsnaam zo mis kunnen gaan?
Ik zit in de Nieuwe Kerk in Middelburg waar twee dappere vrouwen een waargebeurd verhaal naspelen. Het stuk zit enorm knap in elkaar, met steeds weer linken naar het heden. Eerst was ik verward, wat doen ze nu? Later op de avond was ik diep geraakt. Jeetje! Inderdaad. Hoe is het in hemelsnaam zo mis kunnen gaan? Hoe heeft dit allemaal kunnen gebeuren?!
Nee dit is niet de ver van mijn bed show
‘De Heksenhamer’ heb jij er ooit van gehoord? Ik tot voor kort niet. Het is een 15e eeuws handboek voor de heksenjacht met gedetailleerde ondervraging voor heksen en staat vol met de meest effectieve foltermethoden. Maar liefst 26x herdrukt en ontelbare keren gebruikt om ‘heksen’ te veroordelen. Bewijs was niet nodig, dat staat er letterlijk in en dat was de wet: ‘Verdenking van’ was voldoende om onschuldige vrouwen op de meest afschuwelijke manieren te mishandelen, folteren, tot bekentenissen te dwingen en levend op de brandstapel te verbranden.
Wie waren ze dan?
Wie waren die ‘heksen’ dan? Gewoon vrouwen zoals jij en ik en die vrouw in de cel waar ik dit blog mee begon. Echt geen rare wezens. Vroedvrouwen bijvoorbeeld, of vrouwen die verstand hadden van kruiden en daarmee de mensen in hun dorp konden helpen. Maar als je er ‘mooier’ dan ‘gemiddeld’ uitzag was je ook al een gevaar. Of als je je durfde uit te spreken. En nee, dit is niet de ver van mijn bed show ook al is het honderden jaren geleden. Het gebeurde in Europa, in Nederland, in jouw provincie, in de mijne, zelfs in mijn stad, misschien ook wel in jouw woonplaats?
Wat heeft dit nu met mij te maken?
‘Wat heeft dit nu met mij te maken?’ vraag je je misschien af. Nou lees nog even door, dan ontdek je dat het heel veel met jou (en mij) te maken heeft.Hoe zit het met jouw zelfbeeld? Met jouw gevoel van eigenwaarde? Met je uitspreken en gewoon lekker zijn wie je bent? Helemaal top? Dan hoef je inderdaad niet verder te lezen 😉 Kan je daar nog wel wat stappen inzetten, blijf dan toch nog even hangen.
Niks geen hocus-pocus
Ooit kon je als vrouw gewoon zijn wie je was. Het was helemaal niet raar, laat staan bedreigend dat je je uitsprak, dat je een eigen mening had, dat je dingen wist die een ander misschien niet wist. Dat hoefde je echt niet onder stoelen of banken te steken. Een bakker weet nu eenmaal alles van brood bakken, logisch toch? Als jij toevallig verstand had van kruiden en waartoe ze dienen, kon je daar veel mensen mee helpen. Handig toch? Net zo behulpzaam als brood voor het dorp bakken. En niks geen hocus-pocus. Wist je bijvoorbeeld dat het sap van gekneusde weegbree blaadjes de jeuk van brandnetel-blaren stilt? (niet helemaal toevallig dat weegbree altijd naast brandnetel groeit, de natuur is wel slim).
Zo lang geleden en het werkt nog steeds door
En toch besloot ‘de kerk’ ruim 500 jaar geleden dat veel vrouwen een bedreiging waren. Dat ze hun mond moesten houden en dat ze onopvallend door het leven moesten gaan. Deden ze dat niet dan waren ze ‘heksen’ en werden ze vervolgd, volgens de voorschriften van ‘De Heksenhamer’ gemarteld en belandden ze op de brandstapel. Zo ook Aleyda, huishoudster van de pastoor in Almen (Gelderland) die in 1472 als eerste vrouw in Nederland werd veroordeeld tot levend verbrand worden op de brandstapel. Ze was ook vroedvrouw en had veel verstand van kruiden en dat mocht plotsklaps niet meer.
Vooral niet opvallen!
De voorstelling die ik bezocht en die aanleiding was om dit blog te schrijven, gaat over deze vrouw. Niets vermoedend belandde ze in die donkere cel: ‘Ik heb toch helemaal niets verkeerds gedaan, dit is een misverstand!’ Maar voordat ze de brandstapel op werd geleid, besefte ze wel degelijk de ernst van de situatie. Ze gaf haar dochter opdracht om alles te vergeten wat ze haar ooit had geleerd. Nooit meer kruiden plukken, de kruidentuin vernietigen en doen alsof ze niets wist. Onopvallend door het leven gaan. En zo zijn vele vrouwen dat gaan doen: vooral niet opvallen.
Maar blijven worstelen
Tijdens het onderzoek wat de makers van deze voorstelling hebben gedaan, werd het steeds duidelijker dat de gevolgen van de heksenverbrandingen nog steeds invloed hebben op vrouwen in de huidige maatschappij. Gaan staan voor je eigen talenten en krachten, je uit durven spreken, het zijn onderwerpen waar veel vrouwen nog steeds mee worstelen. Tijdens mijn opleiding tot Transformatief Coach zei de teacher: ‘ga maar op zoek naar je heksenwond’. Ook ik vond het wel ‘een ding’ om me uit te spreken. Op de ene plek gaat dat beter dan op de andere. Zeker als het over mijn vak gaat, ben ik in mijn element. Dat is wel heel anders geweest en me in een vreemde groep kwetsbaar opstellen vraagt toch nog steeds best wel wat.
Wat herken jij hierin?
Wat herken jij hierin? Zoals een van mijn leraren zegt: wat is het ergste wat er kan gebeuren? De brandstapel is afgeschaft, in zo’n duistere cel zal je hier in Nederland niet belanden, dus daar hoef je niet meer bang voor te zijn. Wat houdt jou nog tegen om je uit te spreken? Wat houdt jou nog tegen om in je eigen kracht te gaan staan?Wat houdt jou nog tegen om jouw talenten te leven?! Heb je überhaupt geen idee wat jouw talenten zijn kijken dan eens naar mijn Vitaal en Lichter Leven Programma. Als je dat hebt gevolgd dat weet je precies wat jouw talenten zijn, sterker nog, dan heb je je passie op alle levensgebieden in kaart en een roodmap om er ook daadwerkelijk naar te leven.
